اطلاع رسانی همایش و کنفرانس های علمی، معتبرترین همایش و کنفرانس‌های دانشگاهها پایگاه خبری اطلاع رسانی همایش و کنگره و کنفرانس های کشور
نکات کلیدی ارائه پوستری مقاله در کنفرانس
احسان خسروی فر
ارائه مقاله به‌صورت پوستر (Poster Presentation)، یکی از رایج‌ترین روش‌های انتقال یافته‌های علمی در کنفرانس‌ها و همایش‌های تخصصی است. برخلاف تصور برخی پژوهشگران که ارائه‌ی پوستر را مقام دومی می‌دانند، ارائه پوستر در بسیاری از رویدادهای علمی معتبر جهان، ابزار مؤثر و حرفه‌ای برای نمایش پژوهش در قالبی بصری، تعاملی و هدفمند است.
در این یادداشت، ضمن تبیین جایگاه علمی ارائه‌های پوستر در کنفرانس‌ها، به بررسی ویژگی‌های یک پوستر علمی موفق، اشتباه‌های رایج، و معیارهای ارزیابی از نگاه داوران و مخاطبان پرداخته می‌شود.
جایگاه ارائه پوستر در نظام علمی کنفرانس‌ها
ارائه مقاله به‌صورت پوستر، به‌ویژه در کنفرانس‌هایی با حجم بالای مقالات پذیرفته‌شده، روش مؤثری برای انتشار یافته‌ها در قالبی خلاصه، تصویری و گفت‌وگومحور است. در بسیاری از همایش‌های بین‌المللی مانند IEEE، Elsevier، Springer و همچنین در کنفرانس‌های علوم پزشکی و فنی، ارائه پوستر به‌عنوان یک سبک ارتباطی رسمی، مورد ارزیابی علمی و حتی داوری رقابتی قرار می‌گیرد.
بنابراین، مقاله‌ای که در قالب پوستر پذیرفته شده باشد، نه‌تنها از اعتبار علمی کمتری برخوردار نیست، بلکه نیازمند مهارت‌های خاص در طراحی، خلاصه‌نویسی و ارتباط چهره‌به‌چهره با مخاطب است.
ساختار استاندارد یک پوستر علمی
یک پوستر حرفه‌ای باید در عین اختصار، حاوی اجزای اصلی پژوهش باشد و مخاطب بتواند با یک نگاه، تصویر روشنی از کار علمی ارائه‌شده به دست آورد. عناصر اصلی عبارت‌اند از:
- عنوان مقاله (با فونت درشت و خوانا)
- نام نویسندگان و وابستگی سازمانی
- مقدمه/بیان مسئله
- هدف یا پرسش پژوهش
- روش تحقیق (مختصر و روشن)
- یافته‌های کلیدی (با نمودار یا جدول ساده)
- بحث کوتاه و نتیجه‌گیری
- واژه‌های کلیدی (در صورت نیاز)
- منابع کلیدی (حداکثر ۳ تا ۵ مورد)
- QR Code برای لینک به مقاله کامل یا اطلاعات بیشتر (پیشنهادی)
ویژگی‌های یک پوستر علمی موفق
برای اینکه یک پوستر در فضای پژوهشی و رقابتی کنفرانس‌ها مؤثر باشد، باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
۱. وضوح و سادگی در طراحی
- استفاده از رنگ‌بندی حرفه‌ای و متناسب با محتوای علمی
- فونت‌های خوانا، با اندازه مناسب (بیش از ۲۴ برای متن اصلی)
- عدم تراکم بیش‌ازحد متن یا عناصر بصری
۲. تمرکز بر پیام اصلی پژوهش
- مخاطب باید در کمتر از یک دقیقه متوجه شود که «این پژوهش درباره چیست و به چه نتیجه‌ای رسیده»
- ارائه تنها یافته‌های کلیدی، نه کل جداول و آمارهای مقاله
۳. طراحی بصری منسجم
- استفاده از نمودار، شکل، جدول و آیکون برای تقویت انتقال مفاهیم
- بهره‌گیری از فضای سفید (White Space) برای کاهش خستگی بصری
- چینش بخش‌ها به‌صورت منطقی و هدایت نگاه مخاطب از بالا به پایین یا از چپ به راست
۴. قابلیت تعامل با مخاطب
- در زمان ارائه پوستر، حضور فعال نویسنده یا نماینده مقاله برای پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و گفت‌وگوی علمی ضروری است
- ارائه یک خلاصه شفاهی آماده (۳ تا ۵ جمله) برای معرفی پوستر به بازدیدکنندگان
۵. استقلال و خودبسندگی
- پوستر باید به‌گونه‌ای طراحی شود که بدون نیاز به توضیح شفاهی، برای مخاطب قابل درک باشد
- مانند چکیده، پوستر باید بتواند پیام مقاله را به‌صورت مستقل منتقل کند
اشتباه‌های رایج در طراحی و ارائه پوستر
- استفاده از متن‌های طولانی و فشرده
- انتخاب رنگ‌های تند یا نامتناسب با فضای علمی
- فونت‌های کوچک یا ناخوانا
- پرهیز از حضور کنار پوستر در زمان بازدید داوران
- عدم تمرین برای توضیح شفاهی مختصر
معیارهای ارزیابی پوستر توسط داوران
- کیفیت علمی محتوا و نوآوری پژوهش
- وضوح، اختصار و انسجام در ارائه اطلاعات
- جذابیت بصری و مهارت طراحی گرافیکی
- توانایی پاسخ‌گویی مؤلف در هنگام گفت‌وگو
- تعامل‌پذیری و مشارکت مخاطب در بازدید از پوستر
در برخی کنفرانس‌ها، پوسترهای برتر معرفی و تقدیر می‌شوند و حتی گواهی جداگانه‌ای برای «ارائه برتر» به نویسندگان تعلق می‌گیرد.
ارائه پوستر، شکلی از «علم در قاب تصویر» است. یک پوستر موفق، نه‌تنها باید مقاله را به‌درستی بازنمایی کند، بلکه باید در مدت زمانی کوتاه، مخاطب را جذب، پیام را منتقل، و انگیزه پیگیری بیشتر ایجاد کند.
در فضای امروز پژوهش، مهارت در طراحی و ارائه پوستر، بخشی از شایستگی‌های ارتباط علمی است. پژوهشگرانی که این مهارت را جدی می‌گیرند، شانس بالاتری برای دیده‌شدن، تعامل و دعوت به همکاری‌های علمی دارند.
انتهای پیام/
* مدیرمسئول