یادداشت | شبکههای اجتماعی؛ ابزار اطلاعرسانی، نه مرجع علمی
صبا منتی
ضرورت بازگشت به منابع رسمی در پیگیری اخبار کنفرانسهای علمی
با گسترش روزافزون استفاده از شبکههای اجتماعی در میان دانشجویان، پژوهشگران و دانشگاهیان، این پلتفرمها به یکی از ابزارهای اصلی اطلاعرسانی در حوزه علم نیز تبدیل شدهاند. از اطلاعیههای برگزاری همایشها و فراخوان مقالات گرفته تا پخش زنده مراسم اختتامیه یا سخنرانیهای کلیدی، همه و همه اکنون در قالب پستها، استوریها و توییتها در دسترس کاربران قرار میگیرند. با این حال، وابستگی بیش از حد به شبکههای اجتماعی برای پیگیری اخبار علمی و بهویژه کنفرانسها، با چالشها و مخاطراتی همراه است که نباید از آنها غافل بود.
۱. شبکههای اجتماعی؛ فرصت برای دیدهشدن اخبار علمی
در دنیای امروز، قدرت شبکههای اجتماعی در جذب توجه و انتشار سریع محتوا بر کسی پوشیده نیست. در همین راستا، بسیاری از برگزارکنندگان کنفرانسهای علمی در ایران و جهان، از بسترهایی مانند اینستاگرام، تلگرام، توییتر (ایکس) و لینکدین برای انتشار فراخوان، اطلاعیهها و برنامههای روزانه استفاده میکنند.
محتوای تصویری جذاب، ویدئوهای کوتاه، و سرعت بالای اطلاعرسانی، این فضا را به ابزار مناسبی برای آگاهسازی اولیه تبدیل کرده است. پژوهشگران نیز میتوانند در این فضا با کنفرانسهای جدید آشنا شوند، تجربههای سایر شرکتکنندگان را بخوانند و حتی در بحثهای علمی غیررسمی شرکت کنند.
۲. اما آیا شبکههای اجتماعی «مرجع» علمی هستند؟
پاسخ به این پرسش بهوضوح منفی است. با وجود مزایایی که ذکر شد، شبکههای اجتماعی به دلایل زیر نباید به عنوان مرجع اصلی برای پیگیری کنفرانسها و رویدادهای علمی تلقی شوند:
- – ساختار غیراستاندارد اطلاعاتی: اطلاعات منتشرشده در شبکههای اجتماعی معمولاً خلاصهشده، بدون ارجاع، و گاه نادقیق هستند.
- – محتوای ترکیبی و انبوه: شبکههای اجتماعی بیشتر به محتوای تفریحی، اجتماعی و طنز میپردازند و محتوای علمی در آنها در اقلیت است.
- – احتمال انتشار اخبار جعلی یا کنفرانسهای نامعتبر: برخی رویدادهای تجاری یا غیرعلمی نیز با ظاهر رسمی در این فضا منتشر میشوند.
- – عدم وجود آرشیو و ساختار جستوجوی دقیق: دسترسی به اطلاعات قدیمی یا مقایسه رویدادها عملاً در این فضا ممکن نیست.
بهویژه برای دانشجویانی که تجربه کمی در تشخیص کنفرانسهای معتبر دارند، اتکای صرف به کانالها یا صفحات نامعلوم در این فضا میتواند منجر به انتخابهای اشتباه، پرداخت هزینههای بیمورد، و حتی تضعیف رزومه علمی آنها شود.
۳. نقش رسانههای تخصصی و پایگاههای علمی معتبر
اینجاست که نقش پایگاههایی مانند کنفرانسیاب برجسته میشود. این سامانهها با تمرکز اختصاصی بر اطلاعرسانی علمی و پژوهشی، امکان دسترسی به اطلاعات دقیق، آرشیو کامل، دستهبندی بر اساس حوزه علمی، فیلتر بر اساس اعتبار علمی و همچنین بروزرسانی مداوم تاریخهای مهم را فراهم میکنند.
کاربران با مراجعه به منابع رسمی و تخصصی:
- از اعتبار و اصالت کنفرانس اطمینان حاصل میکنند.
- از تمدید مهلتها و تغییر محل یا فرمت برگزاری بهموقع مطلع میشوند.
- بهراحتی میتوانند کنفرانسها را با هم مقایسه کنند.
- میتوانند اطلاعات تماس دبیرخانهها و لینک ثبتنام رسمی را دریافت کنند.
۴. توصیه به دانشجویان و پژوهشگران جوان
اگرچه پیگیری اخبار علمی در فضای شبکههای اجتماعی جذاب، سریع و در دسترس است، اما توصیه میشود:
- – همیشه اطلاعات دریافتی را با منابع رسمی (سایت کنفرانس، پایگاه خبری تخصصی، پورتال دانشگاه برگزارکننده) تطبیق دهید.
- – از ارسال مقاله صرفاً بر اساس یک پست یا استوری در فضای مجازی پرهیز کنید.
- – از ابزارهای تخصصی برای پیگیری مستمر کنفرانسها استفاده کنید.
- – بین فضای سرگرمی و فضای علمی، مرزهای روشن ایجاد کنید.
شبکههای اجتماعی همانطور که میتوانند پلی برای رسیدن به کنفرانسهای معتبر باشند، میتوانند در نبود سواد رسانهای علمی، به دروازهای برای ورود به رویدادهای کماعتبار نیز تبدیل شوند.
۵. جمعبندی: ابزار خوب، مرجع نه
شبکههای اجتماعی ابزار ارتباطی مهمی در دنیای امروز هستند، اما بههیچوجه جایگزینی برای پایگاههای تخصصی علمی نیستند. آنها میتوانند در کنار منابع رسمی، نقش مکمل و تسهیلگر ایفا کنند؛ نه جایگزین.
برای دانشگاهیان، بهویژه در کشور ما که فضای علمی در حال گذار و توسعه است، تکیه بر منابع معتبر، شرط لازم برای رشد علمی و حفظ کیفیت پژوهش است. پایگاههایی مانند کنفرانسیاب، با تمرکز بر صحت، جامعیت و بروزرسانی مستمر، نقش مرجعی امن و دقیق در این مسیر دارند.
در نهایت، ترکیب هوشمندانهی شبکههای اجتماعی و منابع علمی تخصصی، میتواند به ارتقای فرهنگ مشارکت علمی، حضور هدفمند در کنفرانسها، و گسترش تعاملات بینالمللی کمک کند.
انتهای پیام/
* مدیرمسئول