یادداشت | ضرورت راه‌اندازی سامانه ملی پذیرش مقالات

این روزها با گسترش روزافزون فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطی و تسهیل دسترسی به منابع علمی همچون کتاب‌ها و مقالات علمی، ضرورت رعایت اخلاق علمی و امانت‌داری علمی بیش از پیش، پر‌اهمیت جلوه‌گر می‌شود. خیانت در امانت‌داری علمی یا سرقت علمی (Plagiarism) زمانی رخ می‌دهد که از  یافته‌ها، دستاوردها و نوآوری‌های علمی دیگران بدون ذکر منبع و اجازه از آن‌ها استفاده می‌کنیم که گاها از روی ناآگاهی از روش صحیح منبع دادن به آنها در نوشته‌ها و مقالات خویش ناشی می‌شود.

از مصادیق متنوع سرقت علمی به کپی‌برداری و نقل قول، عدم استناد مناسب و خودسرقتی علمی می‌توان اشاره نمود.

از جمله مواردی که از مصادیق عمل به سرقت علمی از خود می‌باشد، این است که دانشجویان یک مقاله را بی‌آنکه تغییر خاصی در محتوای مقاله خویش ایجاد کنند، به چند کنفرانس یا مجله علمی ارسال می‌نمایند.

همان‌گونه که بیان گردید فناوری منجر به سهولت دسترسی و افزایش سرقت علمی شده است. خوشبختانه از سوی دیگر این پیشرفت‌های فناوری نقش بی‌بدیلی در شناسایی و پیشگیری از انواع مصادیق سرقت علمی نیز دارد. متاسفانه استفاده از این فناوری‌ها در پیشگیری از ارتکاب دستبردهای علمی در کنفرانس‌ها و کنگره‌های علمی کشور بسیار کمرنگ است.

بدین منظور ایجاد و استفاده از یک سامانه یکپارچه پذیرش مقالات همایش‌های علمی بسیار مهم به نظر می‌رسد، تا علاوه بر ایجاد بستری جامع به منظور فرآیند پذیرش و داوری مقالات کنفرانس‌های علمی مختلف و تسهیل برگزاری همایش، با استفاده از فناوری‌های روز و بهره بردن از الگوریتم‌های هوش مصنوعی نه تنها مشابهت‌های موجود میان مقالات منتشر شده در نشریات و کنفرانس‌های مختلف شناسایی گردد، حتی از ارتکاب خودسرقتی علمی ناشی از ارسال همزمان یک مقاله به چند کنفرانس نیز جلوگیری گردد.

در بازار داغ استارتاپی این روزهای کشورمان، متاسفانه فعالیت استارتاپ‌ها در حوزه برگزاری کنفرانس و انتشار مقالات بسیار اندک و انگشت‌شمار است. طراحی و ایجاد سامانه‌ای که اعضای هیئت علمی و داوری همایش بتوانند به صورت یکپارچه به داوری مقالات ارسالی به همایش‌های مختلف بپردازند و از طرفی دیگر تاریخچه ارزیابی و داوری مقالات همایش‌های ادوار گوناگون در کنار ابزار مشابهت‌یاب کمک شایانی به پیشگیری از انواع سرقت‌های علمی در همایش‌ها شود، می‌تواند منجر به ارتقای روزافزون کیفیت و اعتبار کنفرانس‌های علمی کشور گردد. وجود چنین سامانه‌ای همچنین می‌تواند کمک شایانی به دانشجویان تحصیلات تکمیلی از پیشگیری از ارتکاب سهوی و ناخواسته سرقت علمی ناشی از ناآگاهی و عدم استناد متناسب نماید.

انتهای پیام/

* مدیرمسئول